Tuy nhiên, người thứ tư có nhiều thay
đổi, có lúc là tứ Hỏa (tức chú Hỏa - Hui Bon Hoa), có lúc là tứ Bưởi
(ông Bạch Thái Bưởi). Riêng người đứng đầu là ông Huyện Sỹ không bao giờ
thay đổi.
Ông Huyện Sỹ tên thật là Lê Nhứt Sỹ,
sinh năm 1841, vốn quê quán ở Long An và là một gia đình theo đạo Công
giáo, ông có tên thánh là Philippe. Thấy ông thông minh, lanh lợi nên
các cha người Pháp đưa ông sang học ở Malaysia, nơi ông học thêm nhiều
ngôn ngữ khác bên cạnh chữ quốc ngữ. Do thầy dạy cũng có tên Sỹ nên theo
truyền thống Nho giáo tôn trọng “quân, sư, phụ”, ông được đổi tên là Lê
Phát Đạt, cái tên mong muốn cuộc đời được phát đạt và không ngờ ứng với
cuộc đời ông sau này. Khi về nước, do giỏi tiếng Pháp nên ông được gọi
làm thông ngôn và tới năm 1880 được chính phủ Nam Kỳ bổ nhiệm làm hội
đồng quản hạt Nam Kỳ.
Mặc dù đã đổi tên là Lê Phát Đạt nhưng dân gian vẫn gọi ông theo tên cũ là Huyện Sỹ.
Có chí làm quan, có gan làm giàu
Cơ may của ông đến nhờ làm việc cho
người Pháp. Khi Pháp đưa quân vào đánh dẹp các cuộc khởi nghĩa như của
Thủ Khoa Huân, tình hình loạn lạc, dân chúng sợ quân Pháp nên bỏ chạy tứ
tán. Pháp chiêu dụ cách mấy vẫn không có mấy người trở lại hoặc đứng ra
nhận ruộng đất, thành ra ruộng đất bỏ hoang rất nhiều, được xem là đất
vô thừa nhận. Người Pháp bèn tổ chức phát mại ruộng đất này nhưng không
ai mua. Giá phát mại hạ xuống rất thấp, có lúc chỉ bằng 1% giá trị ban
đầu mà vẫn không có người mua, vì người ta sợ Pháp và sợ sau này bị
triều đình bắt tội. Bất đắc dĩ, chính quyền Pháp bèn vận động những
người Việt đang làm việc phải mua đất để làm gương cho người dân mua
theo.
Xem thêm tam
su tham kin
Ông Huyện Sỹ lúc đó dành được một số
tiền khá lớn, dự định mua ít nhà phố ở Sài Gòn để cho thuê. Nhân việc
này ông đánh liều lấy tiền mua một số thửa đất có địa thế tốt và thuê
người gieo trồng thử. Không ngờ năm đó mưa thuận gió hòa, lúa lên xanh
tốt. Không cần đợi đến cuối mùa, nhận thấy lợi ích từ đầu tư vào ruộng
lúa rất lớn, là người quảng giao, ông Huyện Sỹ lập tức đi vay mượn tiền
của bạn bè để mua đất tiếp, mấy năm trúng mùa liên tiếp khiến tài sản
ông tăng đến chóng mặt, hầu như ruộng đất khu vực Tân An, Đức Hòa, Đức
Huệ đều về tay ông. Khi ruộng lúa bão hòa, lại nhận thấy xu hướng Sài
Gòn sẽ sớm gia tăng dân số, mở rộng thành phố, ông lấy lợi nhuận từ lúa
để mua hàng loạt khu đất rộng lớn mênh mông sát với thành phố như vùng
Gò Vấp (lúc đó chỉ là đất hoang ngoại thành) để cho thuê xưởng, nhà máy,
cất nhà cho thuê… Không có số liệu được ghi lại nhưng người ta ước tính
chỉ riêng nhà cho thuê, ông Huyện Sỹ đã có tới hàng ngàn căn.
Xem thêm toc
tien
Như vậy, có thể nói phần lớn thành công
của ông Huyện Sỹ là nhờ may mắn đã song hành nhưng cũng không thể phủ
nhận được cái gan, cái liều và sự nhìn xa trông rộng của ông đã góp phần
đưa ông lên thành phú hộ hàng đầu Việt Nam và Đông Dương.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét